Oververhitting in nieuwbouw tegengaan? Ons zomers comfort bewaken vraagt mindshift in isolatie
Het is aan het begin van deze zomer opnieuw heel heet en dat hebben mensen in nieuwbouwwoningen en –kantoorgebouwen helaas veel te vaak geweten. We bouwen en renoveren al enkele jaren graag met grote ramen. Dat natuurlijk licht is leuk maar het kan toch niet de bedoeling zijn dat je ’s zomers in je eigen huis in de garage moet schuilen tegen de hitte? Of dat de airco op kantoor aldoor draait?
Moeten we dan afstappen van glaspartijen? Glas is maar één factor die oververhitting in nieuwbouw veroorzaakt. De isolatiematerialen waaruit je bouwschil bestaat, van vloer en muur tot dak, zijn minstens zo bepalend. En helaas denken we nog veel te vaak aan energie besparen tijdens de koude dagen. Want ons comfort én de kost voor koeling (installatie en verbruik) bewaken op hete dagen? Dat vraagt een mindshift in onze manier van isoleren.
Oververhitting in nieuwbouw tegengaan: screens, luifels, rolluiken…
Enerzijds is het inderdaad aangeraden om, als je voor veel glas kiest, goed na te denken over andere opties. De oriëntatie van een gebouw en de ramen bepaalt voor een groot stuk hoe warm het wordt. Daarnaast maak je nog andere afwegingen.
Zijn rolluiken een optie? Voor niet al te grote ramen zeker wel. Ze zijn robuust en houden zoninstraling optimaal buiten. Screens zijn ook een mogelijkheid. Je hebt daarbij het voordeel dat je nog daglicht binnenlaat, alleen zijn die iets fragieler bij veel wind. Binnenzonwering is daarvoor een prima alternatief: in de zomer reflecteert die de warmte en bij koude trek je ze op, waardoor een winterzonnetje toch voor wat warmte zorgt. En als het enigszins mogelijk is, is een strategisch geplante boom méér dan het overwegen waard.
Bovenstaand rijtje oplossingen doet vermoeden dat de grote ramen het voornaamste probleem zijn. Maar dat is eigenlijk niet het geval.
Even technisch: isoleren is meer dan warmteverlies beperken
Moderne woningen en kantoorgebouwen zijn door de gekozen isolatiematerialen helaas soms als thermosflessen. Om dat te begrijpen moeten we even technisch gaan en enkele begrippen kaderen die de isolerende eigenschappen van materiaal bepalen:
- De λ(‘lambda’)-waarde of warmtegeleidbaarheid (W/(m.K)) is een verliesfactor die bepaalt hoeveel warmtetransmissie je hebt, waarbij warmte van binnen naar buiten verloren gaat. Pur, glas- en rotswol hebben een lage, prima λ-waarde.
- De ρ(‘rho’)-waarde of volumemassa (kg/m³) of massadichtheid bepaalt voor een groot deel hoe snel iets opwarmt. Denk aan de zware, stenen muren in een oud kasteel of een huis in het Zuiden. Hoe zwaarder een materiaal, hoe meer warmte het kan opnemen. Exact wat je ’s zomers wilt: een hoge volumemassa om oververhitting in nieuwbouw tegen te gaan.
- De c-waarde of specifieke warmtecapaciteit (J/(kg.K)) bepaalt hoeveel energie een materiaal kan opnemen. Water heeft bv. een hoge c-waarde van 4186 J/(kg.K). Daarom gebruiken we het in nagenoeg al onze koel- en verwarmingsinstallaties (zoals vloerverwarming). Hoe hoger de c-waarde, hoe meer warmte het materiaal opneemt in plaats van door te geven door de bouwschil (‘warmtetransmissie’).
Helaas kiezen we vandaag nog te vaak voor materialen met die lage λ-waarde. Zo heeft pur een λ-waarde van 0,022 W/mK. Ook rotswol en glaswol scoren daar prima. Alleen: de volumemassa en c-waardes liggen niet zo hoog.
Alternatieve isolatiematerialen: houtvezel en kalkhennep
(Hernieuwbare!) houtvezel daarentegen, of kalkhennep hebben een iets lagere λ-waarde, maar scoren veel beter op volumemassa en c-waarde. Op warme dagen heeft dat een groot voordeel.
Want een muur met een hoge volumemassa en c-waarde kan meer warmte absorberen. Daarom duurt het langer vooraleer de warmte van buiten door de muur binnendringt. Bovendien koelt die ’s nachts af, waardoor je eigenlijk letterlijk een frisse start maakt. Kies je voor glaswol? Dan krijg je al na enkele uren warmteopslag en ‘zit de warmte binnen’. Koelt dat dan niet af? Jawel, tegen 4u ’s ochtends… Maar dan heb je uiteraard geen frisse nacht gehad.
Conclusie? Nu de uitdaging veel meer comfort bewaken wordt en oververhitting in nieuwbouw tegengaan, met zo min mogelijk energieverbruik in koeling, wordt het tijd dat we anders kijken naar de materialen van de hele gebouwschil.
Maak daarbij niet de denkfout dat ‘energie er in de zomer toch is’ als je een digitale meter hebt bij een pv-installatie. Die energie valoriseren kan op een veel nuttigere manier dan door de airco te laten draaien. Denk aan een elektrische auto opladen, maar ook met een buffervat zijn er mogelijkheden om de energie te valoriseren of het verkopen van opgewekte energie aan het net of vrienden en familie (wat nu in de pipeline zit).
Ben je architect (of bouwer) en zoek je ondersteuning en oplossingen voor oververhitting bij nieuwbouw? Contacteer me.